پس از ۱۵ ماه آوارگی اجباری، معتصم زاهد و خانواده‌اش توانستند به خانه خود در جبالیا شمال غزه بازگردند.
این خانواده شش نفره بیش از یک سال حملات سخت اسرائیل را تحمل کرده بودند. اما آتش‌بسی که اجازه بازگشت خانواده را به خانه آسیب دیده‌شان داد به این معنی نبود که مبارزه آنها برای بقا تمام شده.
ویرانی‌های گسترده‌ای که توسط اسرائیل به وجود آمده است – و فقدان زیرساخت‌های ضروری و کمک های بشردوستانه ناکافی – باعث شده است که فلسطینیان غزه مانند معتصم و خانواده اش احساس کنند که اکنون در حال تحمل نوع دیگری از جنگ هستند.
وقتی معتصم ۵۳ ساله به خانه خود بازگشت، متوجه شد که دیوارها فرو ریخته و سقف آن ترک خورده است. این خانه دیگر جای زندگی نبود.
معتصم پس از اینکه نتوانست چادر و سرپناهی برای اسکان خانواده‌اش پیدا کند، فهمید که تنها گزینه آنها این است که سعی کنند بخشی از خانه ویران خود را با استفاده از ورقه‌های چوبی و نایلون تعمیر کنند.
معتصم گفت: «ما با ترس اینکه هر لحظه سقف روی سرمان فرو بریزد می خوابیم، اما باز هم بهتر از ماندن در خیابان است.»
در شب، خانواده معتصم نسبت به هر صدایی که ممکن است نشانه‌ای از فروریختن خانه باشد، حساسند و از خواب می‌پرند.
معتصم گفت: «ما دیگر نمی دانیم کدام خطرناک تر است: ماندن در زیر این سقف ترک خورده یا بیرون رفتن در فضای باز بدون سرپناه!»
معتصم بخاطر تخریب زیرساخت‌های اولیه در منطقه، مجبور است ساعت‌ها در جستجوی چاه آب باشد. او اغلب با یک سطل کوچک برمی گردد که حتی یک روز نیاز خانواده را هم برآورده نمی‌کند.
او گفت: «ما با قطرات آب گذران زندگی می‌کنیم و صورت خود را با مقداری که حتی برای بچه‌ها هم کافی نیست می‌شویم».
بمب ساعتی
آلا زاهد، همسر معتصم، به شرایط فاجعه باری که ساخته عمدی اسرائیل است و خانواده‌اش در آن هستند، اشاره کرد.
او با اشاره به خانه‌اش که به شدت آسیب دیده است، گفت: «احساس می کنیم در داخل یک بمب ساعتی زندگی می کنیم که هر لحظه ممکن است روی ما فرو بریزد و ما را از بین ببرد.»
در ادامه با تعجب گفت :«اصلا چرا اسرائیل اجازه ورود کاروان‌ها و چادرها به نوار را طبق توافق آتش‌بس نمی‌دهد؟»
بر اساس یک تحلیل جامع تصاویر ماهواره‌ای منتشر شده توسط سازمان ملل در ماه دسامبر، نزدیک به ۷۰ درصد از سازه‌های غزه آسیب دیده یا تخریب شده است – بیش از ۲۴۵ هزار ساختمان!
حماس که بر امور داخلی غزه نظارت می‌کند، پس از آتش‌بس اعلام کرد که برای پناه دادن به آوارگان به ۲۰۰ هزار چادر و ۶۰ هزار واحد مسکونی سیار نیاز است.
با این حال، در اوایل فوریه، رانندگان کامیون به خبرگزاری رویترز گفتند که کامیون‌های حامل چادر، ادوات سنگین برای پاک‌سازی آوار و کمک‌های بشردوستانه در مرز مصر با غزه متوقف شده‌اند.
عبداللطیف القانوع، سخنگوی حماس گفت که اسرائیل با جلوگیری از ورود کمک‌های بشردوستانه و تشدید محاصره غزه، «جنگ جدیدی» به راه انداخته است.
در اوایل فوریه، ابوعبیده، سخنگوی شاخه نظامی حماس گفت که ممانعت اسرائیل از کمک‌های مورد نیاز، در کنار سایر موارد نقض آتش‌بس، این گروه را مجبور می‌کند تا آزادی اسرای اسرائیلی را «به‌طور نامحدود» به تعویق بیندازند.
حماس در ۱۱ فوریه به میانجی‌ها گفت که از زمان اجرای آتش‌بس، حدود ۵۳ هزار چادر به غزه وارد شده اما هیچ واحد مسکونی سیاری اجازه ورود پیدا نکرده است.
در همان روز، امجد شواع، مدیر شبکه سازمان‌های مردم‌نهاد فلسطینی در غزه، گفت که روزانه نهایتا چند صد چادر وارد غزه می شود.
هشدار حماس مبنی بر اینکه انسداد کمک‌ها، تبادل اسرای بعدی را به خطر می‌اندازد، با افزایش ورود محموله‌ها به غزه همراه شد.
دفتر سازمان ملل متحد برای هماهنگی امور بشردوستانه (OCHA) گزارش داد که بیش از ۸۰۰ کامیون در ۱۲ فوریه وارد این قلمرو شده‌اند.
بر اساس گزارش OCHA تا ۲۵ فوریه، بیش از ۱۰۰ هزار چادر در غزه از آغاز آتش بس توزیع شده است. به گفته مقامات غزه، تنها تعداد بسیار محدودی از خانه‌های پیش‌ساخته (کانکس) مجاز به ورود هستند، و آنها هم برای استفاده سازمان های بین المللی یا برای بیمارستان‌های صحرایی هستند.
رسانه‌های اسرائیل ماه گذشته گزارش دادند که بنیامین نتانیاهو نخست وزیر با ورود خانه‌های سیار و ماشین آلات سنگین به غزه مخالفت کرده است.
اقدام به نسل کشی
نتانیاهو روز یکشنبه اعلام کرد که «اسرائیل تصمیم گرفته است از ورود کالاها و کمک‌ها به غزه جلوگیری کند» به این بهانه که «حماس آذوقه‌ها را می‌دزدد و از دستیابی مردم غزه به آنها جلوگیری می‌کند».
اما همانطور که توسط گروه حقوق بشری المیزان اشاره شده است، دستور نتانیاهو برای بستن تمام گذرگاه های غزه “همزمان با پایان مرحله اول آتش بس است.”
این گروه گفت که تعلیق عمدی کمک‌ها به غزه «اقدام به نسل‌کشی» است که دستورات دادگاه بین‌المللی دادگستری را نقض می‌کند.
المیزان افزود: این اقدام «دادگاه بین‌المللی دادگستری قبلا بخاطر گرسنگی دادن عمدی- در مقام جنایت جنگی- حکم بازداشت نتانیاهو را صادر کرد».
شاواع در اوایل فوریه گفت که برخی از خانواده‌ها در چادرهای “کهنه و فرسوده” پناه گرفته اند. آنها چادرهای پلاستیکی و پارچه‌ای مندرس هستند و نمی توانند در برابر باران و باد مقاومت کنند.
این وضعیت به قیمت جان برخی از اهالی غزه تمام شده است.
دکتر سعید صلاح، مدیر بیمارستان جامعه خیریه دوستان بیمار، در ۲۵ فوریه اظهار داشت که حداقل شش نوزاد تازه متولد شده در غزه به دلیل قرار گرفتن در معرض سرما در روزهای اخیر جان باخته‌اند.
در همین حال، آب و هوای زمستانی خانه‌های آسیب دیده را بیش از پیش در معرض تخریب بر سر ساکنانشان قرار داده است.
در ۸ فوریه، سلامه معروف، رئیس دفتر اطلاع‌رسانی دولتی غزه، گفت که بر اثر ریزش یک دیوار بتنی در حالی که کودکان در نزدیکی ساختمان آسیب دیده در شهر غزه مشغول بازی بودند، دو دختر بچه کشته و یک پسر بچه مجروح شد.
والدین از خطرات زندگی در خانه‌های آسیب دیده آگاه هستند. اما برای بسیاری از فلسطینی ها، مانند روزنامه نگار محمد سلیمان، جایگزین بهتری وجود ندارد.
سلیمان و خانواده پنج نفره اش در خانه آسیب دیده خود در خان یونس در جنوب غزه زندگی می کنند. آنها اقدام به بازسازی کرده اند، اما هنوز برای فرزندانش این خانه امن نیست.
سیوار دختر ۴ ساله اش حدود یک ماه پیش از سوراخ داخل خانه به زمین پایین افتاد و باعث خونریزی داخلی‌اش شد. سپس دختر دیگرش، لیان ۳ ساله، در شرایطی مشابه سقوط کرد. مصدومیت او به ۲۰ بخیه روی سرش نیاز داشت.
جایگزینی برای جابجایی وجود ندارد
برخی از خانواده‌هایی که پس از آتش‌بس به شمال بازگشتند، دوباره به جنوب غزه و پناهگاه‌های موقتی که در طول جنگ در آن اقامت داشتند، برگشتند.
ایاد العطار، اهل بیت لاهیا در شمال گفت: «ما بسیار خوشحال بودیم که از جنوب به شمال، جایی که بزرگ شدیم، بازگشتیم.»
سفر بازگشت به شمال برای خانواده‌ها سخت بود. آنها حداقل ۱۳ کیلومتر راه رفتند در حالی که دارایی‌های خود – لباس، غذا، پتو و تشک – را بر پشت داشتند.
عطار و خانواده‌اش فکر می‌کردند که به زندگی‌‌ای که پشت سر گذاشته بودند باز می‌گردند. اما آنها متوجه شدند که شهرشان غیرقابل سکونت شده است.
این مرد ۴۹ ساله گفت: «من حتی یک خانه سرپا ندیدم. من حتی نتوانستم خیابانمان را که زمانی پر از زندگی بود پیدا کنم.»
عطار در پایان گفت که اقامت در بیت لاهیا غیرممکن است. خانواده‌اش چاره‌ای جز بازگشت به مدرسه ای که در آن پناه گرفته بودند نداشتند.
در آنجا، آنها با خانواده دیگری در یک کلاس درس مشترک هستند که در مجموع ۱۵ نفر در فضای ۲۸ متر مربعی زندگی می‌کنند.
العطار گفت: «هیچ حریم خصوصی یا راحتی وجود ندارد – فقط تشک های نازکی که در طول روز روی هم می چینیم و شب‌ها پهن می‌کنیم.»
آنها به آب ایستگاه‌های نمک‌زدایی نزدیک متکی هستند و در صف‌های طولانی برای استفاده از حمام‌های مشترک منتظر می‌مانند.
بیش از ۶۰ خانواده قبل از آتش بس در این مدرسه زندگی می کردند. اکنون حدود نیمی از این تعداد در این مرکز پناه گرفته اند.
به جای بازگشت به آسایش و خانه، خانواده عطار دوباره آواره و بلاتکلیف شدند – فقط این بار بدون جنگ مسلحانه!
