کرانه باختری آزاد از دید فتح: محمود عباس از چه می‌ترسد؟

رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین در جریان شرکت در مجمع جهانی اقتصاد در ریاض، پایتخت عربستان سعودی، اظهار کرد که «اسرائیل» از فرصت ۷ اکتبر (شروع جنگ طوفان الاقصی) سوء استفاده کرده و به بهانه انتقام از حماس، به مردم غزه حمله کرده است و افزود: «اسرائیل حق دارد به امنیت کامل برسد و ما نیز حق داریم، تعیین سرنوشتمان و کشوری مستقل را به دست آوریم.»

محمود عباس که خواستار به رسمیت شناختن کامل کشور فلسطین و ابراز نگرانی از تهاجم به شهر رفح بود، ادامه داد که می ترسد اسرائیل پس از غزه به سمت کرانه باختری رود اردن حرکت کند تا مردم آن را نیز به اردن اخراج کند.

با ترس عباس از حرکت اسرائیل به سمت کرانه باختری اشغالی، این سوال مطرح می‌شود: واقعیت کرانه باختری که عباس می‌ترسد دست اشغالگران به آن برسد و آن را به نوعی «آزاد شده» می‌بیند، چیست؟

پیمان اسلو: تقسیم‌بندی کرانه باختری

پیمان اسلو تشکیلاتی خودمختار را به نام تشکیلات خودگردان فلسطین ایجاد کرد و مساحت 5844 کیلومتر مربعی کرانه باختری را، که 21 درصد از کل مساحت فلسطین تاریخی (27 هزار کیلومتر مربع) است، به 3 منطقه غیر پیوسته تقسیم کرد: مناطق الف، ب، ج.

کرانه باختری که شامل کوه‌های نابلس، کوه‌های قدس (شامل قسمت شرقی شهر قدس)، کوه‌های الخلیل، و دره غربی اردن است، توسط «اسرائیل» از ناحیه شمال، غرب، و جنوب احاطه شده است. این مناطق تحت طبقه‌بندی سرزمین‌هایی قرار ‌گرفتند که از نظر ظاهر حاکمیتِ آن و حقیقتا تحت اشغال کامل هستند.

بر اساس این توافق، منطقه الف، 18 درصد از مساحت کرانه باختری را تشکیل می‌دهد و قرار است تشکیلات خودگردان فلسطین کنترل بیشتر امور این منطقه از جمله امنیت داخلی را در دست داشته باشد. در منطقه ب، که حدود 21 درصد از کرانه باختری را شامل می‌شود، تشکیلات خودگردان فلسطین امور آموزش، بهداشت و اقتصاد را کنترل می‌کند. در هر دو منطقه الف و ب، اسرائیل از کنترل کامل امنیت خارجی برخوردار است، به این معنی که نیروهای اسرائیلی می‌توانند در هر زمانی برای انجام عملیات دستگیری و بازداشت یا حتی ترور وارد آن‌ها شوند.

منطقه ج که 60 درصد از خاک کرانه باختری را تشکیل می‌دهد، طبق توافق اسلو قرار است تشکیلات خودگردان فلسطین طی مرحله‌ای انتقالی امور این منطقه را در دست بگیرد، اما وضعیت کنونی این است که اسرائیل، همه امور از جمله امور امنیتی، برنامه‌ریزی شهری و ساخت‌و‌ساز را کنترل می‌کند. برخلاف منافع اقتصادی داده‌شده به تشکیلات خودگردان فلسطین در پیمان اسلو، کنترل کامل اقتصاد فلسطین از طریق تسلط بر معابر و منابع طبیعی و ایجاد شرایط سخت برای فلسطینیان در برنامه‌ریزی و ساخت‌وساز، به دست اسرائیل است. هم‌چنین فلسطینیان امکان دسترسی به موارد حیاتی مثل آب را در منطقه ج به دلیل تسلط اسرائیل به امور مدنی غیرنظامی و امنیتی، ندارند.

اسرائیل کنترل کامل نظامی بر کرانه باختری را نیز حفظ کرد، علی‌رغم این توافق که کنترل امور اداری و امنیت داخلی در بخش‌هایی از کرانه باختری را به تشکیلات خودگردان فلسطین اعطا شده است. ارتش رژیم صهیونیستی با تأیید قبلی امضاشده از جانب تشکیلات خودگردان فلسطین در توافق، این حق را دارد که هر زمانی که بخواهد وارد این مناطق شود.

سازمان بتسلم می‌گوید که اسرائیل، فلسطینی‌ها را از ساخت‌و‌ساز در بخش‌های وسیعی از زمین‌های منطقه ج  و یا حتی دسترسی به آن‌ها منع می‌کند. علاوه بر این، مرتباً درخواست‌های مجوز ساخت در این منطقه را رد می‌کند و «اراضی گسترده‌ای را به عنوان اراضی تحت نظر حکومت ودولتی تعیین کرده است، از جمله مناطقی برای تیراندازی، مناطق طبیعی حفاظت‌شده و پارک‌های ملی». سازمان ملل تأیید کرده است، فلسطینی‌هایی که در تلاش برای ساخت‌وساز در منطقه ج هستند، با حکم تخریب خانه از طرف اسرائیل مواجه می‌شوند که منجر به آوارگی‌شان می‌شود.

واقعیت شهرک‌نشینی اشغالگران قبل از ۷ اکتبر

پیمان اسلو، مسئله شهرک‌سازی در کرانه باختری توسط صهیونیست‌ها را به حاشیه راند و باعث ادامه یافتن اشغالگری، گسترده کردن شهرک‌سازی و زمین‌خواری از اراضی فلسطینی در کرانه باختری و نوار غزه شد. این اتفاق قبل از اینکه اسرائیل با اقدامی یک جانبه در سال ۲۰۰۵ از نوار غزه به دلیل اجرای عملیات جنبش مقاومت خارج شود، بود.

اسرائیل در طرح استعماری خود، با کنترل مدنی و نظامی بر منطقه ج که توسط پیمان اسلو به آن اعطا شده است، استفاده می‌کند؛ چرا که مستقیماً از ۶۷٪ کل منطقه ج بهره می‌برد و ۶۳٪ از آن را شوراهای منطقه‌ای شهرک‌ها کنترل می‌کنند، در حالی که وسعت مناطق تحت نفوذ شهرک‌های اسرائیلی واقع در کرانه باختری (شامل مناطق خاص بسته‌شده که برای گسترش این مستعمرات تعیین شده است) حدود ۵۴۲ کیلومتر مربع تا پایان سال ۲۰۱۹ است و حدود ۱۰ درصد از مساحت کرانه باختری را تشکیل می‌دهند و طبق دستور نظامی، فلسطینی‌ها از ورود به آنها منع شده‌اند.

بر اساس اعلام دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل در اراضی اشغالی فلسطین (اوچا) ، دسترسی فلسطینیان به ۲۰٪ از اراضی کرانه باختری با دستوری نظامی ممنوع است. به این بهانه که آن‌جا به عنوان منطقه تیراندازی برای آموزش نظامی یا مرزهای دیوار حائل، تعیین شده و معیشت آنها را مختل می‌کند.

مرکز آمار فلسطین نشان می دهد که اشغالگران صهیونیستی، ۱۸٪ از مساحت کرانه باختری را با قصد و بهانه‌ی پایگاه‌های نظامی و سایت‌های آموزش نظامی مصادره کرده‌اند. عدد آن تا پایان ۲۰۱۸، به ۴۴۸ موقعیت در کرانه باختری می‌رسد که میان آن ۱۵۰ شهرک صهیونیستی، ۲۶ پایگاه فعال -که ساکنینی دارد و از محله‌های متعلق به شهرک‌های موجود محسوب می‌شود- و نیز ۱۲۸ پایگاه استعماری هست.

سال ۲۰۱۹ شاهد افزایش قابل توجهی در سرعت ساخت‌وساز و گسترش شهرک‌های اسرائیلی در کرانه باختری بود. از سال ۲۰۱۱ تعداد اشغالگران شهرک‌نشین آن از ۱۴۸ هزار و ۹۸۵ نفر، افزایشی ۴۳ درصدی داشته و شهرک‌نشینان در کرانه باختری اشغالی ۵.۲٪ از کل “جمعیت اسرائیل” را تشکیل می‌دهند.

دیوار حائل یا آپارتاید

در اوج انتفاضه دوم در سال ۲۰۰۲، دولت رژیم صهیونیستی به رهبری آریل شارون شروع به ساخت دیواری ۷۷۰ کیلومتری در اراضی کرانه باختری میان فلسطینیان کرد که به بهانه تأمین امنیت و حفاظت «اسرائیل» از عملیات‌های انتحاری بیش از دو سوم آن تا کنون ساخته شده است. اما این دیوار، همانطور که به صورت استعماری برنامه‌ریزی شده بود، بسیاری از سرزمین های فلسطین را بلعید، به تشدید محاصره مردم فلسطین و فقیر شدن اقتصاد ملی آن‌ها شدیدا کمک کرد و کل شهرها و شهرک‌های فلسطینی کاملا‌ در آن محیط منزوی شدند.

دیوار آپارتاید بیش از ۱۰ درصد از مساحت کرانه باختری را جداسازی کرد و بیش از ۲۱۹ جمع فلسطینی، تحت تأثیر ساخت این دیوار، زیان کردند. داده‌ها نشان می دهد که حدود ۲۷۰۰ تأسیسات جدا شده بین دیوار و خط سبز (خطی که اکنون به عنوان مرز اسرائیل بیان می‌شود)، حدود ۵۳۰۰ تأسیسات زیان‌دیده از ساخت دیوار و حدود ۳۵ هزار خانواده آسیب‌دیده وجود دارد. ، ناگفته نماند  که حدود ۶۷ هزار فلسطینی در ساختمان‌های محاصره‌شده بین دیوار و خط سبز که قلسطینی ها را از دسترسی به سرزمین های خود محروم می کند، هستند.

پس از نسل کشی جنگ

از ۷ اکتبر، اشغالگران و شهرک نشینان حدود ۳۹۸۵ فلسطینی را از خانه‌های خود در کرانه باختری در جهت شهرک‌سازی و مصادره زمین‌ها آواره کرده‌اند. زمین‌هایی که طبق توافق‌نامه اسلو به عنوان منطقه ج طبقه بندی شده‌اند.

شهرک نشینان تحت حمایت ارتش رژیم صهیونیستی، بیش از ۹۳۲۰ حمله به فلسطینیان در کرانه باختری اشغالی انجام دادند و اعلامیه‌هایی را بر روی خودروهای کشاورزان فلسطینی توزیع کردند. -مانند اتفاق روستای دیر استیا در شمال غربی شهر سلفیت- آن‌ها را تهدید به روز نکبتی جدید کرد. (آواره کردن فلسطینیان در ۱۹۴۸ به نکبت مشهور است.) در اعلامیه آمده بود: «اگر نکبتی مشابه سال ۱۹۴۸ می‌خواهید، به زودی خدا فاجعه‌ای بزرگ بر سر شما نازل خواهد کرد، شما آخرین فرصت را دارید که به صورت سازماندهی‌شده به اردن فرار کنید. پس از آن با آمادگی کامل، تمام دشمنان را از سرزمین مقدسی که خداوند برای ما قرار داده، بیرون خواهیم کرد.» در کنار آن، شهرک‌نشینان ده‌ها پست را با عبارت «همین الان بروید» در شبکه‌های اجتماعی منتشر کردند که از فلسطینی‌ها می‌خواست فورا کرانه باختری را ترک کنند.

شهرک نشینان از سال گذشته تاکنون حدود ۱۹ فلسطینی را کشته‌اند و ۲۵ جامعه بادیه نشین فلسطینی را در منطقه ج پیمان اسلو،آواره کرده‌اند. طبق گفته نهادهایی که تروریسم شهرک‌نشینان را رصد می‌کنند، به طور متوسط ماهانه۲۰۰ حمله به فلسطینیان وجود دارد.

رژیم اشغالگر اسرائیل طی بیش از ۶ ماه، ۲۷ میلیون متر مربع از اراضی فلسطین را تصرف کرد که ۱۵ میلیون آن تحت عنوان اصلاح محدوده ذخایر طبیعی در اریحا و الاغوار بوده است. ۱۱ میلیون متر مربع نیز با سه دستور به  اراضی دولتی در استان های قدس و نابلس، ضمیمه شد و توقیف ۲۳۰ هزار متر مربع نیز در ۲۴ دستور، برای مقاصد نظامی، مانع از دسترسی فلسطینیان به هزاران هکتار از خاکشان در آینده می‌شود.

به گفته کمیسیون مقاومت ضد دیوار و شهرک‌سازی، اشغالگران با مجموعه‌ای از دستورات نظامی، شروع به ایجاد دیوارهای حائل در اطراف شهرک‌ها کردند، و با شهرک‌سازی در «رفافا» واقع در استان سلفیت مانع از دسترسی فلسطینیان به 384 هزار متر مربع از زمین‌هایشان شدند. پایگاه «حراشه» ساخته‌شده در زمین های شهروندان در مزرعه غربی استان رام الله، مانع از دسترسی مردم به ۲۵۲ هزار متر مربع شده است، و در «دیر دبوان» شرق رام الله، و اطراف شهرک «متسبيه داني» با هشدار نسبت به گسترش این طرح در سایر شهرک‌ها از دسترسی مردم به ۳۲۰ هزار متر مربع جلوگیری می‌شود. نهایتا هم محصور کردن اراضی بیشتر و جلوگیری از دسترسی فلسطینیان به آن‌ها به بهانه‌های نظامی و امنیتی اجرا می‌شود.

مقامات برنامه‌ریزی اسرائیل، در مجموع ۵۲ طرح سازه‌ای را را به منظور ساخت ۸۸۲۹ واحد شهرک در زمینی به مساحت ۶۸۵۲ هزار متر مربع طرح‌ریزی کرده‌اند در حالی که واگذاری ۶۹۳۴ واحد هم انجام شده است.

بازداشت‌های ناتمام

موسسات اسیر تایید کرده‌اند که اداره امور اسیران فلسطینی در گزارش خود، دستگیری بیش از ۸۴۹۵ فلسطینی توسط نیروهای اشغالگر صهیونیستی در کرانه باختری را از هفتم اکتبر گذشته تاکنون خبر داده است.

موارد بازداشت شامل کسانی است که در خانه‌هایشان یا در ایست‌های بازرسی نظامی، دستگیر شده‌اند، یا کسانی که تحت فشار مجبور شدند خود را تسلیم کنند و کسانی که گروگان گرفته شده‌اند. بازداشت‌شدگان و خانواده‌هایشان در جریان عملیات دستگیری مورد ضرب و شتم شدید، تهدید، خرابکاری و تخریب منزل ساکنان قرار گرفتند.