عید پسح یا فطیر در دین یهود بزرگ‌داشت دوره‌ای است که بنی اسرائیل، برای فرار از دست فرعون به رهبری حضرت موسی مصر را ترک کردند. به روایت آنها، در مدت ۸ روز خروجشان به امر خدا نان فطیری (بدون تخمیر) درست کردند که برای شکرگزاری از خداوند و نجاتشان از دست فرعون بود.
عید پسح یکی از مهم‌ترین مناسبت‌ها برای یهودیان است، چراکه به باور آنها این عید به قربانی‌های «سپاسگزاری از خدا» برای نجات بنی اسرائیل مرتبط است. عید پسح که به معنی «گذر» است، سه‌شنبه ۴ اردیبهشت ۱۴۰۳ آغاز می‌شود و ۷ روز ادامه خواهد داشت.
گروه‌های افراطی حامی تاسیس هیکل (معبد) اصرار دارند که این عید را به مسجد الاقصی مرتبط کنند و هر سال هواداران خود را قبل از عید فرا می‌خوانند که صحن‌های مسجد الاقصی را قُرُق کنند؛ دقیقا در زمانی که فلسطینیانِ قدس، روزهای سختی را می‌گذرانند.
آماده‌سازی اولیه مناسک پسح
سازمان «بازگشت به کوه معبد» امسال به عنوان بخشی از آمادسازی خود برای عید، درخواستی رسمی را به پلیس اسرائیل ارائه کرد تا مجوز ذبح «قربانی پسح» را پس از حرکت از صحن بُراق (دیوار ندبه که برای یهودیان مقدس است، در آن قرار دارد) و در داخل مسجد الاقصی بدهد.
این سازمان افراط گرا در تقاضایی دیگر، قصد دارد قربانی را در کنار گنبد سلسله واقع در صحن نمازخانه قبه الصخره (گنبد طلایی رنگ) یا مکانی نزدیک به آن ذبح کند.
چند روز پس از ارائه این درخواست، این سازمان از هواداران خود خواست تا روزهای یکشنبه و دوشنبه که شب عید و پیشواز آن محسوب می شود برای ذبح قربانی در مسجد الاقصی، آماده شوند و اعلام کرد که قربانی باید کمتر از یک سال داشته باشد.
موضوع به همین جا ختم نشد، این سازمان پیشنهاداتی وسوسه‌انگیز برای اعطای جوایز مالی هنگفت به شهرک‌نشینان صهیونیستی که در ایام عید پسح موفق به قاچاق قربانی به داخل مسجد الاقصی و ذبح آن بشوند، داد. ارزش این جایزه بیش از 13 هزار دلار آمریکا است و هر شهرک‌نشینی که قصد قاچاق قربانی عید پسح را داشته باشد اما موفق به انجام این کار نشود نیز، پاداش‌های مالی با ارزش کمتر دریافت خواهد کرد.
آگهی‌های تحریک‌کننده
سازمان «کوه معبد در دستان ما»، هفته‌هاست که آگهی‌هایی برای دعوت از افراط‌گرایان به هجوم و قرق کردن مسجد در طول عید پسح منتشر می‌کند. در این آگهی‌ها آمده است که حمل و نقل تامین می‌شود و از هجوم آنها به مسجد الاقصی توسط پلیس اسرائیل حمایت خواهد شد. هم‌چنین طبق ادعای خود به آنها وعده گردشی جذاب داده و درخواست کرده است که برای حفظ قداست مکان نزد یهودیان، کفش چرمی نپوشند.
این سازمان برنامه و تورهای گردشی عید پسح را با عنوان “زیارت کوه معبد با بهترین راهنماها” منتشر کرده و در طراحی تبلیغاتی خود، تصویری از یک جام شراب را جلوی نمازخانه قبه الصخره قرار داده است.
در این عید، یهودیان حین خواندن متن‌هایی از کتاب هاگادا (رایج‌ترین کتاب سنتی در بین یهودیان) ۴ جام نوشیدنی الکلی می‌نوشند.
آصاف فرید، سخنگوی سازمان‌های افراطی معبد، در صفحه فیسبوکش نوشت: بر همه واجب است که بدون کفش چرمی به کوه معبد بروند. اولین جایی که باید اصلاح شود، سلطه ما بر کوه معبد است و این موضوع در عید پسح و نجات آن به ما نزدیک است.
این تدارکات با اعلام آمادگی کامل پلیس برای عید همزمان شد و بیان کرد هزاران نفر از اعضای خود و نیروهای «مرزبانی» علاوه بر داوطلبان و نیروهای اضافی در ایام عید در شهر قدس مستقر شده‌اند.
آمادگی پلیس برای برگزاری پسح
در وب سایت شرکت پخش عبری آمده است که آمادگی عملیاتی روی شهر قدس به ویژه در مکان های شلوغ خواهد بود؛ و پلیس با افزایش نیرو در قدس غربی و شرقی و کوچه های منطقه قدیمی (که مسجدالاقصی در آن واقع شده) تمرکز خواهد کرد.
با این حال، آزادی در عبادت که پلیس ادعا می‌کند آن را تامین خواهد کرد، شامل مسلمانان نمی‌شود. مسلمانانی که صاحبان حق مسجد الاقصی هستند. احمد الشیوخی، مدیر مجمع فرهنگی بیت المقدس در اردن، معتقد است که پلیس مستقر در درهای مسجد، برای ورود نمازگزاران به اولین قبله مسلمانان سخت‌گیری می‌کند. و با تعیین بازه سنی ورود در زمان صبح و شب مانند هر عیدهای گذشته یهودیان از رسیدن بسیاری از آنها به صحن‌های مسجد جلوگیری خواهد کرد.
الشیوخی گفت:« از سوی دیگر، اعیاد، فرصتی مناسب برای متجاوزان است تا با تشویق و ترغیب هوادارانشان، افزایش تعداد خود و انجام آداب و رسوم ویژه‌ی هر عید، موضوع مسجد الاقصی را برجسته کنند. در عین حال اسرائیل از گشودن کنونی جبهه مسجد الاقصی می‌ترسد؛ زیرا حمله به آن، دلیل اصلی نبرد سیف القدس در سال 2021 بود و نبرد «طوفان الاقصی» نیز عامل بازدارنده ای برای هرگونه تغییر استراتژی صهیونیستی در مورد سمت مسجد الاقصی شد.»
به گفته الشیوخی، این به معنای توجه نکردن به طرح‌های در حال اجرا در مسجد الاقصی نیست؛ آخرین آنها، منصوب کردن ایتامار بن گویر، وزیر افراطی امنیت ملی است که دستورکار سالانه وزارت‌خانه‌اش تغییر وضعیت موجود در مسجد الاقصی بوده است.
وی باور دارد که لازم است امت اسلامی با ولایت اردن گرد هم جمع شود، زیرا از یک سو تهدید به عقب نشینی و حذف، و از سوی دیگر حفاظت از مسجد الاقصی و دفاع از آن در برابر نقشه های اسرائیل برای رسیدن به یک موازنه بازدارندگی مستمر است.
روزهای سخت
در دو سال گذشته، عید پسح یهودیان در صحن‌ها و نمازخانه‌های قبله اول به آرامی نگذشته است، به خصوص که مصادف با ماه مبارک رمضان هم بود.
در سال ۲۰۲۳، مسجد الاقصی، توسط ۳۴۳۰ نفر افراط گرا مورد هجوم و تعرض قرار گرفت. مراسم و نمازهای تلمودی را به جا آوردند و بسیاری از آنها لباس های توراتی سفیدرنگ بر تن داشتند.
گروه های افراطی معبد مراسم ذبح قربانی را در دیوار جنوبی مسجد انجام دادند و برای تحریک قربانی کردن در مسجد الاقصی «۶ حقیقت» را منتشر کردند و گفتند: «خون آن پیوند عهدمان با پروردگار است و اگر هزاران نفر را به دروازه‌های مسجد الاقصی بیاورید، باز هم حکومت به ما اجازه قربانی کردن را خواهد داد.»
در سال ۲۰۲۲ نیز، ۳۶۷۰ افراط گرا در ایام عید به صحن های مسجد الاقصی حمله کردند و حدود ۱۵ مورد اقدام برای قاچاق حیوانات قربانی به داخل مسجد در عید پسح کشف و ضبط شد.
نمی توان به عید پسح در ماه رمضان ۲۰۲۲ اشاره نکرد که خشن ترین حمله نیروهای اسرائیل به مسجد الاقصی اندکی پس از نماز صبح روز جمعه ۱۵ آوریل (۲۶ فروردین) بود و ۳۰ هزار نمازگزار به شیوه‌ای وحشیانه یورش بردند که منجر به زخمی شدن ۱۵۸ نفر و دستگیری ۴۷۶ نفر از اعتکاف‌کنندگان در داخل نمازخانه القِبلی شد. پس از هجوم، همه آنها حکم تبعید و اخراج از مسجد الاقصی را با دوره‌های زمانی مختلف دریافت کردند.
